IBS dotyka aż 11% populacji na całym świecie. Choroba ta może mieć poważne konsekwencje dla jakości życia pacjentów, którzy często muszą planować swoje działania w oparciu o dostęp do toalety. Cierpiący na IBS często unikają wyjść do restauracji lub innych miejsc publicznych, co znacznie wpływa na ich codzienne funkcjonowanie.
Skąd biorą się objawy zespołu jelita drażliwego?
Naukowcy nie mają pewności co dokładnie powoduje wystąpienie objawów zespołu jelita drażliwego. Jednakże, uważa się, że mogą przyczyniać się do tego różne czynniki, takie jak:
- dysfunkcje na osi mózg-jelita,
- nadwrażliwość trzewna, czyli zwiększone odczuwanie bólu w obrębie przewodu pokarmowego,
- dysmotyczność przewodu pokarmowego, czyli problemy z kurczeniem się mięśni przewodu pokarmowego i przemieszczaniem się pokarmu.
Większość pacjentów z zespołem jelita drażliwego doświadcza objawów choroby w określonych sytuacjach lub w wyniku innych chorób lub schorzeń. Zaliczają się do tego: stresujące wydarzenia, depresja, nerwica i inne zaburzenia psychiczne. Są to również infekcje bakteryjne przewodu pokarmowego, nietolerancja lub nadwrażliwość pokarmowa, a także występowanie IBS w rodzinie.
Stres i IBS – co było pierwsze?
U ponad połowy osób chorujących na zespół jelita nadwrażliwego występuje zależność między występowaniem stresu a nasileniem objawów choroby. Dodatkowo, osoby z tym zespołem często cierpią na depresję oraz zwiększone odczuwanie lęku. Chorzy mają również tendencję do somatyzacji, czyli nieświadomego wyrażania emocji poprzez ból lub inne fizyczne objawy.
Można zastanawiać się, czy to stres przekłada się na złe funkcjonowanie jelit, czy może obniżenie jakości życia wywołane objawami sprawia, że chorzy wykazują zwiększony lęk lub depresję.
Badanie opublikowane w 2012 roku wskazuje, że prawdopodobnie oba podejścia są prawdziwe. W ciągu 12 lat trwania badania zwiększyła się zarówno ilość zaburzeń psychicznych u chorych na czynnościowe zaburzenia przewodu pokarmowego, jak i wśród zdrowych osób wykazujących najwyższy poziom stresu wzrosła liczba zachorowań. Wniosek, że stres i IBS wpływają na siebie nawzajem, a przyczyny tego związku są złożone i wymagają dalszych badań.
Jak sobie poradzić? Wskazówki
- Zastosuj technikę uważnego jedzenia. Zasiądź do posiłku, zwróć uwagę na to, co będziesz jeść, weź mały kęs i poczuj smak każdego składnika oraz jego konsystencję. Staraj się dokładnie przeżuwać każdy kawałek. Skupiaj się wyłącznie na jedzeniu oraz odczuciach płynących z ciała, tak aby skończyć posiłek w momencie uczucia sytości.
- Spróbuj jogi – znajdź film instruktażowy jogi w internecie i sprawdź, czy pomoże Ci się wyciszyć i bardziej poczuć swoje ciało.
- Dbaj o higienę snu, kładąc się spać o regularnych porach i utrzymując ciemność w pokoju.
- Pobierz aplikację na telefon, która pomoże Ci walczyć ze stresem – możesz wypróbować medytację, techniki oddechowe lub inne ćwiczenia uspokajające.
To pierwsze kroki, które możesz podjąć już teraz, aby zobaczyć, jak wpływają na ból brzucha i inne objawy związane z IBS. Pamiętaj jednak, że interwencje prowadzone pod okiem specjalisty są skuteczniejsze.
Suplementacja
W celu poprawy funkcjonowania układu pokarmowego warto rozważyć poniższe suplementy:
- Probiotyki – badania wykazały, że suplementacja probiotykami może poprawić stan mikroflory jelitowej, zmniejszyć objawy chorób jelitowych, takie jak zespół jelita drażliwego, a także poprawić funkcjonowanie jelit. Wybrane szczepy probiotyczne, które wykazały się szczególną skutecznością w poprawie pracy jelit to: Bifidobacterium lactis, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus rhamnosus GG.
- Kwas masłowy – jest krótkołańcuchowym kwasem tłuszczowym, który jest głównym źródłem energii dla komórek jelitowych i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Choć organizm może go wytwarzać z błonnika rozpuszczalnego i prebiotyków, suplementacja kwasem masłowym może być korzystna. Jest tak szczególnie w przypadku problemów z układem pokarmowym lub ograniczenia spożycia błonnika, a także produktów fermentujących (FODMAP). Suplementacja maślanem sodu może korzystnie wpłynąć na wiele funkcji jelit, w tym na odżywianie kolonocytów, regulację motoryki, zmniejszenie ryzyka chorób zapalnych jelit i raka jelita grubego, odbudowę bariery jelitowej, regulację gospodarki glukozowo-insulinowej oraz zmniejszenie ryzyka otyłości.
- Laktoferyna – Laktoferyna jest bioaktywnym składnikiem mleka, który wykazuje działanie przeciwzapalne, immunomodulujące i przeciwdrobnoustrojowe. Ponadto, laktoferyna sprzyja zdrowiu jelit i mikrobioty. Jej suplementacja może być pomocna w przypadku anemii, chorób infekcyjnych lub do wzmocnienia odporności.
- L-glutamina – to aminokwas, który jest ważnym źródłem energii dla komórek jelitowych i ma właściwości ochronne dla bariery jelitowej. Badania sugerują, że suplementacja glutaminą może poprawić funkcjonowanie jelit. Dzieje się tak szczególnie w przypadku osób z chorobami jelitowymi, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Pamiętaj, aby przed podjęciem decyzji o suplementacji skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem klinicznym, który dokładnie oceni indywidualne potrzeby organizmu.
Podsumowanie
Zespół jelita drażliwego to choroba o skomplikowanej patogenezie. Dlatego ważne jest, aby leczenie obejmowało wiele działań. Aby ograniczyć objawy ze strony układu pokarmowego, należy zwrócić uwagę na swoją dietę i na umiejętność radzenia sobie ze stresem i silnymi emocjami. Warto również rozważyć ewentualną suplementację. W dzisiejszych czasach, strategie pomagające lepiej zarządzać stresem, są przydatne dla każdego, nie tylko dla osób z IBS, ale również dla poprawy ogólnego komfortu życia.
Bibliografia:
- T. Yoshioka, M. Ohashi, K. Matsumoto i in., Repeated psychological stress, chronic vicarious social defeat stress, evokes irritable bowel syndrome-like symptoms in mice, „Front Neurosci” 2022, nr 16.
- Reguła J, Rydzewska G. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego. Gastroenterol Klin Postępy i Stand. 2018;1(1):9–17.
- Koloski NA, Jones M, Kalantar J, Weltman M, Zaguirre J, Talley NJ. The brain – Gut pathway in functional gastrointestinal disorders is bidirectional: A 12-year prospective population-based study. Gut. 2012;61(9):1284–90.
- Fujita, T., Sakurai, K. Efficacy and safety of oral L-glutamine supplementation in patients with Crohn’s disease: a systematic review and meta-analysis. Nutr J. 2016 Jul 9;15(1):67.
- Rahman, S. H., & Olubajo, B. The Therapeutic Potential of Sodium Butyrate and Its Esters in Colon Cancer and Other Gastrointestinal Diseases. Current pharmaceutical design, 2020. 26(35), 4465-4480.
- https://dietetycy.org.pl/zespol-jelita-drazliwego/
