Badania hormonalne:
progesteron
– istotny, aby zaszła owulacja – a owulacja = równowaga hormonalna!
Podstawową funkcją progesteronu jest przygotowanie błony śluzowej macicy na przyjęcie komórki jajowej po zapłodnieniu. Poziom progesteronu w organizmie zależy od fazy cyklu. Jest to jeden z najważniejszych hormonów w kontekście płodności i utrzymania ciąży. Jeśli jego poziom nie jest w normie, najprawdopodobniej funkcje reprodukcyjne są zachwiane.
Zaburzenia poziomu progesteronu mogą spowodować, że plemniki mężczyzny nie będą mogły przedostać się do komórki jajowej kobiety i wskutek tego nie dojdzie do zapłodnienia Deficyt progesteronu wywołuje wahania insuliny, co z kolei przyczynia się do zaburzeń wagi. Poza tym do tego dochodzi jeszcze bardziej intensywne odczuwanie PMS.
Normy progesteronu:
okres okołoowulacyjny: 0,64 – 1,63 ng/ml
faza folikularna: 0,28-0,72 ng/ml
faza lutealna: 4,71- 18 ng/ml
menopauza: 0,07 – 1,25 ng/ml
I trymestr ciąży: 11-44,3 ng/ml
II trymestr ciąży: 25,4 – 83,3 ng/ml
III trymestr ciąży: 58,7 – 214 ng/ml
Kiedy wykonać badanie?
Między 21-25 dniu cyklu – gdy Twój cykl trwa 28-30 dni, w przypadku dłuższych 40-50 dni to w 30-35 dniu.
Objawy zbyt niskiego poziomu:
- problemy z cerą: trądzik, suchość skóry (pomimo regularnego nawilżania),
- wahania nastrojów, przewlekłe zmęczenie,
- spadek libido,
- wypadanie włosów
- plamienia między miesiączkami,
- wydłużone cykle menstruacyjne (powyżej 38-40 dni), nieregularne miesiączki.
Objawy zbyt wysokiego poziomu:
- zatrzymanie się wody w organizmie,
- żylaki,
- obrzęki,
- obfite miesiączki.
Estrogeny
Estrogeny są hormonami steroidowymi, syntetyzowanymi głównie w jajnikach. Wpływają na dymorfizm płciowy – dzięki nim kobiety wyglądają kobieco – ma wpływ m.in na zwiększone odkładanie tkanki tłuszczowej w okolicy pasa biodrowego, czy wpływ na wielkość gruczołów piersiowych.
Estrogeny wpływają także na metabolizm wapnia i mają pozytywny wpływ na utrzymanie masy kości. Przy niskim poziomie estrogenów, obserwuje się zmniejszoną mineralizację kości i zwiększone ryzyko rozwoju osteoporozy. Dlatego kobiety po menopauzie są szczególnie narażone na rozwój tej choroby.
Kiedy wykonać badanie?
Między 3 a 5 dniem cyklu, między 12 a 14 dniem cyklu lub dzień owulacji + 7 = 19-21 dzień
Najbardziej aktywną formą estrogenu jest estradiol i to właśnie jego poziom jest badany w profilu hormonalnym kobiety.
Normy estradiolu:
faza folikularna: 84-970 pg/ml
owulacja: 13-330 pg/ml
faza lutealna: 73-200 pg/ml
I trymestr ciąży: 188-2497 pg/ml
II trymestr ciąży: 1278-7192 pg/ml
III trymestr ciąży: 6137- 13460 pg/ml
menopauza: 11,2-42 pg/ml.
Objawy zbyt niskiego poziomu:
- zaburzenia miesiączkowania,
- bolesność piersi,
- niskie libido,
- częste wzdęcia brzucha.
Objawy zbyt wysokiego poziomu:
- zatrzymanie się wody w organizmie,
- żylaki,
- obrzęki,
- obfite miesiączki.
FSH
Folikulotropina (FSH) wraz z hormonem luteinizującym (LH) należy do hormonów gonadotropowych – kontrolujących pracę gonad (jajników u kobiet i jąder u mężczyzn). Wytwarzana jest przez przysadkę mózgową, a dokładniej przez jej płat przedni. Hormon ten ma duże znaczenie zwłaszcza dla kobiet, ponieważ pobudza on syntezę estrogenów, dzięki czemu dojrzewają pęcherzyki Graffa.
Kiedy wykonać badanie?
Między 3 a 5 dniem cyklu miesiączkowego.
Normy FSH:
faza folikularna: 1,4-9,6 IU/l
owulacja: 2,3-21 IU/l
faza lutealna: 2-8 IU/l
menopauza: 42-188 IU/l.
LH
Hormon luteinizujący (LH) jest wytwarzany w przysadce mózgowej. Jego synteza podlega regulacji przez złożony układ, w skład którego wchodzą hormony gonad (jajników lub jąder), przysadki i podwzgórza.
Kiedy wykonać badanie?
- w przypadku monitorowania owulacji badanie wykonuje się w okresie okołoowulacyjnym, czyli między 12 a 14 dniem cyklu,
- w pozostałych przypadkach: między 3 a 5 dniem cyklu lub po 21 dniu cyklu
Normy:
faza folikularna: 1,1-11,6 mIU/ml
owulacja: 17-77 mIU/ml
faza lutealna: 0-14,7 mIU/ml
menopauza: 11.3-39,8 mIU/ml.
W prawidłowym cyklu stosunek LH/FSH jest zbliżony do 1 (z wyjątkiem jajeczkowania), w niewydolności podwzgórzowo-przysadkowej zmniejsza się do 0,5-0,6, po menopauzie zmniejsza się do 0,4-0,7, a w zespole policystycznych jajników wzrasta powyżej 1,5-3 IU/l=mIU/ml.
Prolaktyna
Oznaczenie stężenia PRL stanowi jedno z podstawowych badań w diagnozowaniu przyczyn braku miesiączki o podłożu hormonalnym.
Kiedy warto rozważyć zbadanie poziomu prolaktyny?
- przy zaburzeniach miesiączkowania lub całkowitym zaniku miesiączki,
- gdy doskwierają bóle i obrzmienia piersi przed miesiączką,
- gdy z brodawki wydostaje się wyciek nieznanego pochodzenia,
- gdy występują problemy z zajściem w ciążę,
- przy podejrzeniu gruczolaka przysadki mózgowej,
- gdy występuje zmniejszenie libido.
Objawy wysokiego poziomu:
- zaburzenia miesiączkowania,
- niepłodność,
- bóle piersi,
- mlekotok,
- bóle głowy,
- depresja,
- stany lękowe,
- przyrost masy ciała.
Normy prolaktyny:
Norma prolaktyny dla kobiet niebędących w ciąży: 20-25 ng/ml.
- powyżej 25 ng/ml – nieregularne miesiączki i cykle bezowulacyjne
- powyżej 50 ng/ml – może dojść do całkowitego zatrzymania miesiączkowania
- powyżej 100 ng/ml – możliwe, że występuje guz przysadki mózgowej
Testosteron
Hormon sterydowy oraz główny męski hormon płciowy. W przypadku kobiet jest on wytwarzany w jajnikach i nadnerczach. Choć testosteron bywa nazywany „męskim” bądź „hormonem agresji”, to dla dobrego samopoczucia i wyglądu potrzebują go także kobiety, jednak w mniejszych ilościach. Testosteron jest przekształcany we wszystkie trzy estrogeny, dlatego jego odpowiednie ilości są niezbędne dla podtrzymania optymalnego stężenia tych ostatnich.
Objawy wysokiego poziomu:
- problemy z zajściem w ciążę,
- bezpłodność,
- zaburzenia miesiączkowania,
- łysienie androgenowe,
- niskie libido,
- trądzik,
- zwiększoną podatność na zaburzenia depresyjne
- hirsutyzm – nadmierne owłosienie w obrębie twarzy, pleców, brzucha i kończyn.
Normy testosteronu:
Norma testosteronu całkowitego dla kobiet wynosi od 0,084 ng/ml do 0,481 ng/ml.
Norma dla testosteronu wolnego: 0,2-1,3 pg/ml
Kiedy wykonać badanie?
Między 1 a 3 dniem cyklu miesiączkowego.
Ważne, aby poziom androgenów zbadać przed 10 dniem cyklu, bo w okresie owulacji występuje ich naturalny wzrost. Najwygodniej połączyć ich badanie z badaniami innych hormonów (estrogen, LH, FSH), które najczęściej zlecane są w 2-5 dniu cyklu.
SHBG
HBG jest białkiem, które wiąże hormony płciowe takich jak: DHT, testosteron, androstendiol, estradiol, estron. Ma większe powinowactwo do androgenów, niż do estrogenów, stąd jego poziom będzie wpływał na stosunek testosteronu do estrogenów oddziałujących na organizm.
Badania hormonalne tego typu wykonuje się, gdy jest podejrzenie nadmiaru androgenów, czego konsekwencją może być PCOS, hirsutyzm, łysienie typu androgenowego, zaburzenie miesiączkowania, trądzik, bezpłodność.
Normy SHBG:
19,8-122 nmol/l.
TSH
Jest to hormon wydzielany przez przedni płat przysadki, odpowiada on za funkcjonowanie tarczycy. Hormony tarczycy odgrywają istotna rolę w cyklu miesiączkowym i wpływają również na płodność kobiet.
Oznaczenie hormonu TSH zaleca się także w sytuacji, gdy kobieta ma:
- rzadkie lub zbyt częste menstruacje,
- miesiączki są bardzo obfite lub bardzo skąpe,
- oraz wówczas, gdy stara się o dziecko lub gdy wystąpiło u niej poronienie.
Poza TSH warto sprawdzić również poziom FT3 i FT4.
Norma TSH:
Według norm funkcjonalnych TSH u osób zdrowych, powinien wynosić maksymalnie 2-2,5 mIU/ml.
Badania hormonalne – oprócz zachęcam Cię do wykonywania badań ogólnych takich jak morfologia, glukoza i insulina na czczo, lipidogram, ferrytyna, kwas foliowy i witamina B12. Pozwoli to na wczesne wykrycie niedoborów, przyczyn wielu problemów ze zdrowiem.
Lepiej zapobiegać niż leczyć! 🙂
