Główne funkcje potasu
Trzy podstawowe elektrolity, które wykorzystuje nasze ciało, to potas, sód i chlor.
Potas wnika do komórki łatwiej niż sód, przez co ma możliwość inicjacji krótkiej wymiany sód-potas przez błony komórkowe. W komórkach nerwowych ten strumień sodu i potasu generuje potencjał elektryczny, który wspomaga przewodzenie impulsów nerwowych. Kiedy potas opuszcza komórkę, zmienia potencjał błony i umożliwia postęp impulsu nerwowego. Ten gradient potencjału elektrycznego, stworzony przez pompę sodowo-potasową, pomaga generować skurcze mięśni i reguluje bicie serca.
Kolejną z najważniejszych funkcji tej pompy jest zapobieganie obrzękowi komórek. Jeśli sód nie zostanie wypompowany, woda gromadzi się w komórce, powodując jej pęcznienie i ostatecznie pęknięcie.
Potas jest również istotny w komórkowych reakcjach biochemicznych i metabolizmie energetycznym; uczestniczy w syntezie białka z aminokwasów. Działa również w metabolizmie węglowodanów; jest aktywny w metabolizmie glikogenu i glukozy.
Potas – jakie są skutki jego nadmiaru i niedoboru?
Chociaż sód jest łatwo konserwowany przez organizm, nie ma skutecznej metody magazynowania potasu. Nawet jeśli istnieje niedobór tego minerału, nerki nadal go wydalają.
Nadmiar lub niedobór potasu są przyczyną poważnych problemów zdrowotnych, a w skrajnych przypadkach nawet śmierci. Utrzymanie stałego poziomu potasu we krwi i komórkach ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania organizmu.
Nadmiar potasu (hiperkaliemia) praktycznie nie zdarza się na skutek nadmiernego spożycia. Nawet przy wysokiej podaży potasu nerki usuwają nadmiar, a poziom we krwi nie wzrasta. Aby wystąpiła hiperkaliemia zwykle muszą być zaangażowane inne czynniki: najbardziej prawdopodobną przyczyną jest osłabienie czynności nerek. Poważna infekcja, krwawienie z przewodu pokarmowego i szybki rozpad białek również mogą powodować podwyższony poziom potasu.
Niedobór potasu jest znacznie częstszy, zwłaszcza w przypadku ludzi starszych lub cierpiących na choroby przewlekłe. Niektóre typowe problemy związane z niskim poziomem potasu obejmują nadciśnienie, zastoinową niewydolność serca, arytmię serca, zmęczenie i depresję oraz inne zmiany nastroju.
Wiele czynników może prowadzić do obniżenia poziomu potasu we krwi. Biegunka, wymioty i inne choroby żołądkowo-jelitowe mogą szybko doprowadzić do wypłukania się tego składnika. Fale upałów i obfite pocenie mogą powodować utratę potasu i prowadzić do odwodnienia, ponieważ opuszcza on komórki wraz z sodem i jest tracony z moczem.
Zmęczenie jest najczęstszym objawem przewlekłego niedoboru potasu. Wczesne objawy to osłabienie mięśni, spowolnienie refleksów i suchość skóry lub trądzik; te początkowe problemy mogą rozwinąć się w zaburzenia nerwowe, bezsenność, wolne lub nieregularne bicie serca i utratę napięcia żołądkowo-jelitowego.
Najlepsze źródła potasu
Potas występuje głównie w świeżej żywności. Im bardziej przetworzony jest produkt, tym mniejsza ilość potasu się w nim znajduje. Ten składnik możemy znaleźć w owocach, np. bananach, morelach, brzoskwiniach, kiwi, porzeczkach czy śliwkach. Wysokopotasowe warzywa to np. ziemniaki, pomidory, buraki, fasola, szpinak. Oprócz tego warto sięgać po orzechy, mleko, kasze czy otręby. Nie należy jednak przesadzać z ilością dostarczanego potasu. Jeżeli chcesz, żeby Twoja dieta była odpowiednio zbilansowana, skorzystaj z oferty cateringu dietetycznego. Specjaliści zadbają o prawidłowe ilości składników odżywczych dostarczanych do Twojego organizmu. Sprawdź ofertę i zamów już dziś!
Literatura:
- Haddy FJ, Vanhoutte PM, Feletou M. Role of potassium in regulating blood flow and blood pressure. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol. 2006 Mar;290(3):R546-52. doi: 10.1152/ajpregu.00491.2005. PMID: 16467502.
